All posts by VMConsulting

Daşınmaz əmlakın vergi uçotunda nələrə diqqət yetirilməlidir…

Daşınmaz əmlakın uçotunda fikir verilməli ən vacib məsələ odur ki, vergi ödəyicisi tikilinin və altındakı torpaq sahəsinin ayrılıqda uçota alınmasını təmin etməlidir. Mülkiyyətdə olan torpağın istifadə müddəti olmur, yəni o, köhnəlmir və buna görə də ona amortizasiya hesablanmır. Tikilinin isə istifadə müddəti məhdud olduğu üçün ona amortizasiya hesablanır və dövri olaraq təmir edilir. Məhz bu səbəbdən də onların uçotu həmişə ayrılıqda aparılmalıdır.

Məsələn, elə hallar olur ki, şirkət kənardan tikili və üzərində mülkiyyətdə olan torpaq sahəsi alır. Sözsüz ki, bu halda torpaq və üzərində olan tikili vahid qiymətə alınır. Bəzi mühasiblər bunu tikili kimi qeyd edir ki, bu da ciddi səhvdir. Çünki əmlakın dəyəri torpaq və tikilidən ibarətdir və bəzi hallarda torpaq tikilidən baha olur. Bu cür səhv addım sonda nə ilə nəticələnir? Sözsüz ki bu, amortizasiya ayırmalarının süni şişirdilməsi, təmir xərclərinin gəlirdən çıxılan xərclərə aid edilən hissəsinin əsassız artırılmasına xidmət edir. Vergi yoxlaması zamanı vergi müfəttişi bu cür halı müşahidə etsə, bunu vergi bazasının azaldılması kimi qiymətləndirə bilər.

Misal: 
Tutaq ki, hər hansı şirkət Yazamal rayonunda xüsusi mülkiyyətdə olan 5 sot torpaq sahəsi üzərində tikilmiş 200 m2 sahəsi olan 2 mərtəbəli binanı 500 min manata əldə edir. Mühasib bu alışı balansda yalnız tikili kimi əks etdirir. Bu halda o, həmin məbləğə illik amortizasiya hesablayır və təmir xərclərini bu məbləğə uyğun olaraq xərclərə aid edir. Ona görə də yoxlama keçirən vergi müfəttişi araşdırma zamanı müəyyənləşdirə bilər ki, həmin ərazidə analoji torpaq sahəsinin qiyməti 200 min manatdır və tikilinin dəyəri təxminən 300 min manat ətrafinda olmalı idi. Belə olduqda müəyyən edilir ki, vergi ödəyicisi torpaq sahəsini ayrı göstərməməklə xərclərin şişirdilməsi faktlarına yol verib.

Mənbə: https://vergiler.az/news/articles/2239.html

Müəssisənin əmlakı qalıq dəyərindən artıq qiymətə sığortalandıqda əmlak vergisi necə hesablanır?

Vergi Məcəlləsinin 201.1.1-ci maddəsinə əsasən, müəssisənin əmlakı qalıq dəyərindən artıq qiymətə sığortalandığı halda, əmlak vergisi Vergi Məcəlləsinin 14.3.4-cü maddəsinə uyğun müəyyən edilmiş dəyərə əmlak vergisinin dərəcəsi tətbiq edilməklə hesablanır. Sığortalanan əmlakın dəyəri bazar qiyməti nəzərə alınmaqla müəyyən edildiyi halda, Vergi Məcəlləsinin 202-ci maddəsinin müddəaları tətbiq olunmur. Mövzunu iqtisadçı ekspert İsmayıl Bağırov şərh edir.

Bu maddənin tətbiqinin əsas məqsədi müəssisənin əmlakı qalıq dəyərindən artıq qiymətə sığortalandığı halda əmlak vergisinin həmin əmlakın hansı dəyərindən hesablandığını müəyyənləşdirməkdir. Çünki bu maddəyə əsasən, əmlak vergisi müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyərinə görə yox, Vergi Məcəlləsinin 14.3.4-cü maddəsinə uyğun olaraq, bazar qiymətinə əsasən hesablanır.

Misal: Tutaq ki, “A” müəssisəsinin əmlakının qalıq dəyəri 150.000 manat olmuşdur. Lakin bu dəyərdən artıq qiymətə, yəni 180.000 manata sığortalanmış və əmlakın bazar qiymətinin 160.000 manat olduğu müəyyən edilmişdir. Bu halda, vergitutma məqsədləri üçün müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri yox, əmlakın bazar qiyməti, yəni 160.000 manat əsas götürüləcək, əmlak vergisinin məbləği isə 1.600 manat (160.000 x 1% = 1600) təşkil edəcəkdir.

Müəssisənin əmlakı qalıq dəyəri ilə eyni qiymətə və ya qalıq dəyərindən aşağı qiymətə sığortalandığı halda, əmlak vergisi Vergi Məcəlləsinin 202-ci maddəsinə əsasən müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyərindən hesablanır. Müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri üç formada hesablanır:

1) Müəssisənin əmlakının hesabat ilinin əvvəlinə və sonuna qalıq dəyəri toplanıb ikiyə bölünür.

Misal: Tutaq ki, müəssisənin əmlak vergisinə cəlb edilən əsas vəsaitlərinin qalıq dəyəri 1 yanvar 2018-ci il tarixinə 20.000 manat, 31 dekabr 2018-ci il tarixinə 10.000 manat olmuşdur. Bu halda vergitutma məqsədləri üçün müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri 15.000 manat ((20.000 + 10.000) : 2) olacaq və bu məbləğdən 150 manat (15.000 x 1% = 150) əmlak vergisi hesablanacaqdır.

2) Müəssisə hesabat ili ərzində yaradıldıqda və ya əmlak vergisinin ödəyicisi olduqda onun əmlakının yaradıldığı və ya əmlak vergisinin ödəyicisi olduğu tarixə və ilin sonuna qalıq dəyəri toplanaraq 24-ə bölünür və müəssisə yaradıldığı və ya əmlak vergisi ödəyicisi olduğu aydan sonrakı ilin sonuna qədər olan ayların sayına vurulur.

Misal: Tutaq ki, müəssisə 1 iyul 2018-ci tarixdə yaradılmışdır və yarandığı tarixə əmlak vergisinə cəlb edilən əsas vəsaitlərinin qalıq dəyəri 20.000 manat, 31 dekabr 2018-ci il tarixinə isə 28.000 manat olmuşdur. Bu halda, vergitutma məqsədləri üçün müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri 14.000 manat ((20.000 + 28.000) : 24) x 7) olacaq və bu məbləğdən 140 manat (14.000 x 1% = 140) əmlak vergisi hesablanacaqdır.

3) Müəssisə hesabat ili ərzində ləğv edildikdə, onun əmlakının ilin əvvəlinə və ləğv olunduğu tarixə qalıq dəyəri toplanaraq 24-ə bölünür və ilin əvvəlindən müəssisənin ləğv edildiyi aya qədər olan ayların sayına vurulur.

Misal: Tutaq ki, müəssisə 2018-cı ilin 16 avqust tarixində ləğv edilib və ləğv olunduğu tarixə əmlak vergisinə cəlb edilən əsas vəsaitlərinin qalıq dəyəri 20.000 manat, 1 yanvar 2018-cı il tarixinə isə 28.000 manat olmuşdur. Bu halda vergitutma məqsədləri üçün müəssisənin əmlakının orta illik qalıq dəyəri 16.000 manat ((20.000 + 28.000) : 24) x 8) olacaq və bu məbləğdən 160 manat (16.000 x 1% = 160 ) əmlak vergisi hesablanacaqdır.

Mənbə: https://vergiler.az/news/articles/2317.html

AL-2019 finalı və AÇ-2020 ilə bağlı güzəşt və azadolmaların tətbiqi qaydası

Azərbaycan Respublikasında keçirilən UEFA 2019 Avropa Liqasının final oyunu və UEFA 2020 Futbol çempionatının oyunları ilə əlaqədar vergi və gömrük güzəştləri və azadolmalarının tətbiqi üçün təsdiqedici sənədin verilməsi

QAYDASI

1. Bu Qayda Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyasının (bundan sonra – AFFA) hüquqi və fiziki şəxslərə (bundan sonra – şəxs) Azərbaycan Respublikasında keçirilən UEFA 2019 Avropa Liqasının final oyunu və UEFA 2020 Futbol çempionatının oyunları ilə əlaqədar vergi və gömrük güzəştləri və azadolmalarının tətbiqi üçün təsdiqedici sənəd (bundan sonra – təsdiqedici sənəd) verməsi qaydasını müəyyən edir.

2. Təsdiqedici sənəd Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi (bundan sonra – Məcəllə) və “Gömrük tarifi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə (bundan sonra – Qanun) müəyyənləşdirilmiş güzəştləri və azadolmaları əldə etməyə əsas verən sənəddir.

3. Azərbaycan Respublikasında keçirilən UEFA 2019 Avropa Liqasının final oyunu və UEFA 2020 Futbol çempionatının oyunları ilə əlaqədar təsdiqedici sənəd yalnız Məcəllədə və Qanunda nəzərdə tutulmuş şəxslərə verilir.

4. Təsdiqedici sənədin verilməsi üçün malların təqdim edilməsi, işlər görülməsi və xidmətlər göstərilməsi, habelə malların idxalı ilə əlaqədar bu Qaydanın 3-cü hissəsində nəzərdə tutulan şəxslərin siyahısını Avropa Futbol Assosiasiyaları Birliyi (bundan sonra – UEFA) təsdiq etməli və elektron qaydada AFFA-ya göndərməlidir. Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin və ya Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin müraciəti əsasında AFFA-nın malların təqdim edilməsi, işlər görülməsi və xidmətlər göstərilməsi ilə bağlı müqavilələrin surətlərinin təqdim edilməsini UEFA-dan tələb etmək hüququ vardır.

5. Təsdiqedici sənəddə onun verildiyi şəxslərə dair aşağıdakı məlumatlar öz əksini tapmalıdır:

5.1. fiziki şəxsdirsə – adı, atasının adı, soyadı, fərdi identifikasiya nömrəsi (Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olan fiziki şəxslərə münasibətdə), futbol klubunun (assosiasiyasının) oyunçusu və ya işçisi olmasına dair məlumat;

5.2. hüquqi şəxsdirsə – adı, qeydiyyatda olduğu ölkədə vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi, ünvanı, UEFA-nın yaratdığı və ya onu təmsil edən, yaxud onun tərəfindən səlahiyyətləndirilmiş hüquqi şəxs olmasına dair məlumat.

6. Təsdiqedici sənəd bu Qayda ilə müəyyən edilmiş tələblər nəzərə alınmaqla UEFA tərəfindən rəsmi təqdim edilmiş siyahıda adları sadalanan şəxslərlə bağlı həmin şəxslərin müraciəti olmadan, UEFA-nın müraciəti əsasında AFFA tərəfindən 3 (üç) iş günü ərzində UEFA-ya və bu Qaydanın 3-cü hissəsində qeyd olunan şəxslərə verilir.

7. AFFA verdiyi təsdiqedici sənədlə birgə aşağıda göstərilən məlumatları da elektron qaydada və ya kağız daşıyıcıda 3 (üç) iş günü ərzində Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyinə və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsinə təqdim etməlidir:

7.1. xidmət (mal, iş) əldə edən və təqdim edən vergi ödəyicisinin adı;

7.2. xidmət (mal, iş) əldə edən və təqdim edən vergi ödəyicisinin qeydiyyatda olduğu ölkədə vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsi;

7.3. xidmət (mal, iş) əldə edən və təqdim edən vergi ödəyicisinin rezidenti olduğu ölkə;

7.4. xidmətin (malın, işin) adı;

7.5. xidmətin (malın, işin) məzmunu;

7.6. müqavilənin tarixi;

7.7. müqavilənin nömrəsi;

7.8. müqavilənin dəyəri;

7.9. müqavilənin icrasının başlanma tarixi;

7.10. müqavilənin icrasının bitmə tarixi.

8. Təsdiqedici sənədin formasını AFFA təsdiq edir.

9. Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi və (və ya) Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsi bu Qaydanın 7-ci hissəsində göstərilən məlumatlarda uyğunsuzluq və ya çatışmazlıq aşkar etdikdə və onların aradan qaldırılması mümkün olmadıqda bu barədə AFFA-ya dərhal məlumat verməlidirlər.

10. AFFA bu Qaydanın 9-cu hissəsinə əsasən daxil olmuş məlumatı təsdiq etdikdə təsdiqedici sənədin ləğvi barədə qərar qəbul edir və UEFA-nı, Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyini və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Gömrük Komitəsini dərhal məlumatlandırır.

Əmək müqaviləsi ilə prosedurlarda dəyişiklik edilib

“Əmək müqaviləsi bildirişinin forması və onun elektron informasiya sisteminə gücləndirilmiş elektron imza vasitəsilə daxil edilməsi qaydaları, əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınması ilə bağlı işəgötürənə göndərilən məlumat forması, habelə qeydiyyata alınmış əmək müqaviləsi bildirişinin məlumatlarını real vaxt rejimində əldə etməklə bağlı Qaydalar”da dəyişiklik edilib.

FED.az xəbər verir ki, bu barədə qərarı Baş nazir Novruz Məmmədov imzalayıb.

Dəyişikliyə əsasən, artıq əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınması ilə bağlı işəgötürənlə bərabər Vergilər Nazirliyinə də məlumat göndəriləcək.

Bununla yanaşı, yerli investisiyalı məhdud məsuliyyətli cəmiyyətin elektron dövlət qeydiyyatına alınması üçün ərizədə qeyd olunmuş işçilərlə ilk dəfə əmək müqaviləsinin bağlanılması elektron informasiya sistemində Vergilər Nazirliyi tərəfindən elektron qaydada təqdim olunan məlumatlar əsasında qeydiyyata alınacaq.

Həmin hallarda elektron informasiya sisteminə daxil edilmiş əmək müqaviləsi bildirişinin qeydiyyata alınması barədə 1 iş günündən gec olmayaraq sistem vasitəsilə işəgötürənə və Vergilər Nazirliyinə elektron qaydada məlumat göndəriləcək.

Mənbə: https://www.fed.az/az/sosial/66207/emek-muqavilesi-ile-prosedurlarda-deyisiklik-edilib

Əcnəbilərin sosial sığorta haqqı ödəmək öhdəliyi varmı?

2019-cu il yanvarın 1-dən sosial sığorta və işsizlikdən sığorta haqlarının hesablanması və yığım funksiyası dövlət vergi orqanlarının səlahiyyətlərinə aid edilib.

Bu dəyişikliklə bağlı tez-tez səsləndirilən suallardan biri də ölkəmizdə yaşayan əcnəbi vətəndaşların sığorta öhdəlikləri ilə bağlıdır. Vergilər Nazirliyindən bildirilib ki, “Sosial sığorta haqqında” Qanunun 12-ci maddəsinin müddəalarına əsasən, Azərbaycan Respublikası mənbələrindən əmək ödənişi və məcburi dövlət sosial sığorta haqqına cəlb olunan digər gəlirləri əldə edən əcnəbilər məcburi dövlət sosial sığortasına cəlb olunurlar. Bu siyahıda qanunla təsdiq edilmiş neft-qaz ehtiyatlarının kəşfiyyatı, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü, ixrac boru kəmərləri haqqında sazişlər çərçivəsində fəaliyyət göstərən podratçı və subpodratçı tərəflərdə işləyən əcnəbilər istisna olunur.

“Hasilatın pay bölgüsü haqqında” Saziş çərçivəsində fəaliyyət göstərən podratçı və subpodratçı tərəflərdə işləyən əcnəbilər (əmək müqaviləsi və ya mülki-hüquqi müqavilə əsasında fəaliyyət göstərməsindən asılı olmayaraq) məcburi dövlət sosial sığorta haqqından azad ediliblər. Eyni zamanda, əmək müqaviləsi ilə işləyən əcnəbi işçilərin (sığortaolunanın) işsizlikdən sığorta haqqından azad edilməsi qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayıb. Buna əsasən, əmək müqaviləsi ilə işləyən əcnəbi işçilərin, o cümlədən “Hasilatın pay bölgüsü haqqında” Saziş çərçivəsində fəaliyyət göstərən podratçı və subpodratçı tərəflərdə işləyən əcnəbilər üzrə işsizlikdən sığorta haqqı hesablanır.

Mənbə: https://vergiler.az/news/economy/2154.html

Gələn ildən şirkətlər və işçilər hər biri əlavə aylıq 2 % haqq ödəyəcəklər

Azərbaycan vətəndaşlarının ödəyəcəyi icbari tibbi sığorta haqqının məbləği açıqlanıb. Bütün işləyən şəxslərdən əmək haqqının 2 %-i qədər, işəgötürənlərdən isə işçilərinə ödədikləri əmək haqqının 2 %-i qədər sığorta haqqı tutulacaq.

İşləyən əhali üçün icbari tibbi sığorta haqqı şirkətlərdən və onların işçilərinin əməkhaqlarından tutulacaqdır.

“Marja”nın məlumatına görə, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin sədri Zaur Əliyev sığorta haqlarından danışıb.

Agentliyin sədri bildirib ki, Azərbaycan əhalisinin 45%-nin sığorta haqqı dövlət tərəfindən ödəniləcəkdir:

“Ölkəmizdə təxminən 10 milyon nəfər əhali var. Əgər hər bir nəfər Agentliyə 100 manat köçürsə 1 milyard manat vəsait yığıla bilər.Lakin əhalinin müəyyən təbəqəsinin vəsaiti ödəmək imkanı yoxdur. Belə bir qərar olub ki, əhalinin müəyyən kateqoriyasının – 18 yaşınadək uşaqların, pensiya yaşında olan vətəndaşların, əlillərin, aztəminatlı ailələrin, tələbələrin və hamilə qadınların sığorta haqlarını dövlət öz üzərinə götürəcək. Bu kateqoriyalar əhalinin təxminən 45%-dir. Yəni, əhalimizin 45%-nin sığorta haqqı dövlət tərəfindən ödəniləcək. Qalır rəsmi işləyənlər, sahibkarlar və sərbəst məşğul əhali. Bunlardan sığorta haqqı necə alınacaq?!Muzdla işləyən vətəndaşların əməkhaqlarından faiz tutulacaq. Sığorta haqqı işəgötürən və işçi arasında bölünüb. İşəgötürənə 2%, 2% də işçinin əməkhaqqına tətbiq olunacaqdır. Türkiyə və Avropada da bu qaydadır. Sahibkarlardan da faiz tutulacaq. Qalır sərbəst məşğul əhali – qeyri-rəsmi işləyənlər, evdar qadınlar və s. Bunlar üçün sabit bir məbləğ tətbiq olunacaq. Yəni, qanunla 120 manat sığorta haqqı ödəməli olacaqlar.Bu şəxslər illik 120 manat ödəməlidirlər ki, sığortalı sayılsınlar.

Zaur Əliyev əlavə edib ki, dövlət 29 manat ödəyərək bütün əhalini ilkin tibbi yardım xidməti almaları üçün sığortalayacaqdır:

“Məsələn, kimsə hər hansı səbəbdən icbari tibbi sığorta haqqı ödəməməsinə baxmayaraq təcili -tibbi yardım xidmətindən yararlana biləcəkdir. Gələcəkdə hər bir vətəndaşın ailə həkimi olacaq. Hər bir ailə həkiminə 2000 min nəfərə yaxın əhali təhkim olunacaq. Vətəndaş ehtiyacı olduqda ailə həkiminə müraciət edə biləcək. Ailə həkimi vətəndaşı daimi yoxlayacaq və ilkin tibbi xidmət göstərəcəkdir. Buna görə dövlət hər bir vətəndaş üçün 29 manat sığorta haqqını dövlət büdcəsindən Agentliyə ödəyəcəkdir”.

Zaur Əliyev bildirib ki, qeyri-rəsmi çalışan işçilər icbari tibbi sığortadan yararlana bilməyəcəklər. “Vətəndaş rəsmi işləmirsə sığortadan kənar qalacaqdır. İşəgötürənlər işçiləri rəsmiləşdirməlidirlər ki, onlar sığortadan yararlana bilsinlər”.

Tibbi xidmətlərə ehtiyac yaranan zaman xəstəxanaya, klinikaya müəyyən məbləğin ödənilməsi tələb olunur. Vətəndaş İcbari Tibbi Sığorta Agentliyinə müəyyən sığorta haqqı ödədiyindən xəstələnən zaman onun müayinə və müalicə xərcləri Agentlik tərəfindən xəstəxanaya ödəniləcəkdir.

Mənbə: http://marja.az/news/39587?title=gelen-ilden-sirketler-ve-isciler-her-biri-elave-ayliq-2-haqq-odeyecekler