Fors-major

Fors-major

Fors-major — Fövqəladə və qarşısıalınmaz hadisələrdir ki, bunlar baş verərkən müqavilə iştirakçıları öz öhdələrini yerinə yetirməkdən azad edilirlər.

Fors-major (“force majeure” kimi də tanınır) termini, müqavilə iştirakçılarının kontrolu dışında olan, öncədən təxmin edilməyən və qarşısıalınmaz hadisələri ifadə edir. Bu hadisələr, tipik olaraq insan təsirinə, qeyri-müəyyən və asılı olmayan təbiət olaylarına, qlobal hadisələrə, savaş və ya qanunsuzluğa, qadağalar və təhqiqatlara, yangın və ya sel kimi təbii fəlakətlərə, epidemiyalara və pandemiyalara kimi faktora bağlı olur.

Fors-major hadisələri, müqavilələrdə tərəflər arasında müəyyənləşdirilmiş öhdəliklərin yerinə yetirilməsini mümkünsüz və ya çətin edən ola bilər. Bu cür bir hadisə baş verdiyində, müqavilə iştirakçılarına öz öhdəliklərini yerinə yetirməkdən azad olmaq imkanı verir. Fors-major həddindən artıq qüvvəli bir məcburiyyət qoyan hadisələrdir və tərəfləri yükümlülüklərini yerinə yetirməkdən azad edir.

Fors-major hüquqi məqamlarda başlıca olaraq, bir müqavilədə belə bir şərtin yer alması ilə tanınır və hadisə baş verdiyində iştirakçıları məcbur tutmadan öncə müqavilə tərəfləri arasında öhdəliklərin müzakirə edilməsi və gözlənilməz durumun idarə olunması prosesini tənzimləyən bir üsuldur. Fors-major mənbələri, öncədən müqavilədə təyin edilmiş şərtlər, qanunlar və yerli hüquqi nizamlamalar kimi qaydalara əsaslanır.

Nəticə olaraq, fors-major, müqavilə tərəflərini xaricə bağlı, qarşısıalınmaz və öncədən təxmin edilməyən hadisələrə görə öz öhdəliklərini yerinə yetirməkdən azad edən bir məcburiyyətdir. Bu cür hadisələr tipik olaraq insan təsirinə qarşı dayanılmaz olaylar, təbii fəlakətlər və digər böyük çaplı qlobal hadisələrlə əlaqəlidir. Fors-major müqaviləni tənzimləmək və baş verən hadisələrə uyğun addımların atılması prosesini tənzimləyən hüquqi bir prinsipdir.

İqtisadi terminlər lüğətinə qayıt